Tổng thống Joe Biden đã ký một đạo luật lưỡng đảng vào tháng 4/2024, tuyên bố sẽ đóng cửa ứng dụng Tiktok tại Mỹ trừ khi chủ sở hữu người Trung Quốc từ bỏ quyền kiểm soát. Công ty mẹ của TikTok, ByteDance, được gia hạn đến ngày 19/1/2025 để tìm một người mua tại Mỹ và đồng ý bán, nhưng gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc cho biết họ không muốn làm như vậy.
Một nhóm người sáng tạo và ủng hộ TikTok cầm biển hiệu trước buổi họp báo bên ngoài Tòa nhà Quốc hội ở Washington vào ngày 12 tháng 3.
TikTok, ByteDance và những người sáng tạo nội dung đã tiến hành một cuộc chiến pháp lý để ngăn chặn luật có hiệu lực nhưng cho đến nay vẫn chưa thành công. Sau khi tòa phúc thẩm tại quận Columbia nghe các lập luận của TikTok vào tháng 9, tòa án đã ra phán quyết vào tháng 12, quyết định duy trì luật yêu cầu nền tảng mạng xã hội video này phải thoái vốn hoặc bị cấm tại Mỹ. TikTok dự kiến sẽ phản đối phán quyết đó bằng cách kháng cáo lên tòa án tối cao của Mỹ khi thời hạn vào cuối tháng 1 đang đến gần.
Tại sao các nhà lập pháp Mỹ lại hành động chống lại TikTok?
Mối quan ngại của các nhà lập pháp Mỹ là TikTok gây ra mối đe dọa an ninh cho người dùng Mỹ vì Trung Quốc yêu cầu các công ty của mình phải chia sẻ bất kỳ dữ liệu nào liên quan đến an ninh quốc gia với chính phủ. Có lo ngại rằng chính phủ Trung Quốc có thể lạm dụng dữ liệu của người dùng TikTok gây ảnh hưởng đến an ninh.
Phản ứng của TikTok là gì?
TikTok đã phản đối mạnh mẽ những lo ngại này và chi hơn 2 tỷ USD cho một dự án mà họ cho biết là ngăn chặn dữ liệu của người dùng Mỹ khỏi Trung Quốc. Trong hồ sơ tòa án ngày 5/5 thách thức luật này là vi hiến và vi phạm Tu chính án thứ nhất, Tiktok cho biết: “Lần đầu tiên trong lịch sử, Quốc hội Mỹ đã ban hành luật cấm ngăn mọi người Mỹ tham gia vào một cộng đồng trực tuyến độc đáo với hơn 1 tỷ người trên toàn thế giới”.
Nếu thua tại tòa, liệu ByteDance có thực sự bán TikTok không?
ByteDance có mọi lý do để phản đối việc tách khỏi hoạt động kinh doanh vô cùng có giá trị (và đang phát triển) của TikTok. Chính phủ Trung Quốc cũng cần phải phê duyệt bất kỳ kế hoạch thoái vốn nào và đã tuyên bố công khai rằng họ sẽ phản đối việc bán cưỡng bức. Ngoài ra, việc tách hoạt động của TikTok khỏi ByteDance về mặt công nghệ là gần như không thể.
Làm phức tạp thêm vấn đề là Tổng thống đắc cử Donald Trump đã tuyên bố ông phản đối việc bán, đảo ngược lập trường mà ông đã đưa ra khi mới nhậm chức. Sự phản đối của Trump hiện có thể đóng vai trò quan trọng trong số phận của ứng dụng này, đặc biệt là khi xét đến mối quan hệ của ông với một số nhà đầu tư lớn nhất của ByteDance tại Mỹ, bao gồm cả Jeff Yass, đồng sáng lập Susquehanna International Group, một nhà tài trợ lớn của Đảng Cộng hòa nắm giữ 15 tỷ USD cổ phần của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc.
Shou Zi Chew, giám đốc điều hành của TikTok
Ai sẽ mua TikTok?
ByteDance đã nhấn mạnh rằng họ không muốn bán hoạt động kinh doanh TikTok tại Mỹ của mình.
Nhưng bất kỳ ai mua công ty này cũng sẽ cần một khoản tiền lớn. ByteDance, được giao dịch tư nhân, có giá trị ước tính khoảng 268 tỷ USD và mặc dù hoạt động kinh doanh tại Mỹ của TikTok chắc chắn sẽ nhỏ hơn nhiều, nhưng vẫn có thể đạt mức giá khoảng 40 tỷ đến 50 tỷ USD. Để so sánh, Elon Musk đã trả 44 tỷ đô la cho X, nền tảng truyền thông xã hội trước đây được gọi là Twitter, vào năm 2022.
Mức giá cao như vậy loại trừ hầu hết người mua tiềm năng ngay từ đầu. Meta Platforms và Alphabet có vẻ là những bên mua hợp lý, nhưng họ đang sa lầy trong những lo ngại về quy định đối với độc quyền nên về cơ bản sẽ loại trừ họ.
Oracle ban đầu được coi là một điểm hạ cánh khả thi, vì công ty phần mềm doanh nghiệp này đã là đối tác của TikTok tại Mỹ. Oracle lưu trữ dữ liệu người dùng của ứng dụng tại Mỹ và có hứng thú với việc có thể mua ứng dụng này khi Tổng thống Trump khi đó cố gắng bán vào năm 2020. Tuy nhiên, Oracle có khoản nợ khoảng 89 tỷ USD, bao gồm cả từ một vụ mua lại lớn khác vào năm 2022, khiến công ty không có khả năng tự mình chi trả cho TikTok.
Microsoft là một trong những ứng cử viên hàng đầu khác mua lại hoạt động kinh doanh của TikTok tại Mỹ vào năm 2020, nhưng thỏa thuận đó cuối cùng đã đổ vỡ. Cựu Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin cũng đã nói rằng ông quan tâm đến việc mua lại hoạt động kinh doanh của Tiktok tại Mỹ. Nhưng với sự phản đối rõ ràng của ByteDance đối với một thỏa thuận như vậy, không có khả năng nào trong số những khả năng này trở thành hiện thực.
Liệu TikTok có thể tồn tại mà không có thị trường Mỹ nếu chính thức bị cấm không?
Có thể. Trên trang web của mình, TikTok tự hào rằng đây là ứng dụng được tải xuống nhiều nhất tại hơn 40 quốc gia. Mặc dù Mỹ là một đối tượng khán giả rất lớn, nhưng hơn 170 triệu người dùng hàng tháng của ứng dụng này vẫn chỉ là một phần nhỏ trong tổng số hơn một tỷ người dùng của TikTok. ByteDance đã vận hành một bản sao TikTok tại Trung Quốc, có tên là Douyin, với hàng trăm triệu người dùng.
Tuy nhiên, như các nhà điều hành nền tảng khác đã biết, Mỹ là thị trường có giá trị nhất đối với các mạng xã hội vì sự phổ biến của các nhà quảng cáo lớn sẵn sàng trả tiền để tiếp cận đối tượng người dùng Mỹ. Bên cạnh đó, việc nhượng lại Mỹ cho một đối thủ cạnh tranh sẽ khiến phần còn lại của các thị trường toàn cầu của TikTok gặp rủi ro, vì có thể hiệu ứng từ Mỹ có thể thu hút mọi người rời khỏi TikTok để chuyển sang các lựa chọn thay thế khác tập trung vào Mỹ.
Lệnh cấm cũng sẽ giết chết tham vọng lớn của TikTok trong việc mở rộng phiên bản TikTok Shop tại Mỹ, hoạt động thương mại điện tử kết hợp giải trí với mua sắm theo cảm tính. Ngay cả trong bối cảnh bị giám sát chặt chẽ theo quy định, Tiktok Shop vẫn là một trong những bộ phận phát triển nhanh nhất của công ty. Đây là mảng mà Tiktok tiếp tục đầu tư mạnh, hướng đến mục tiêu tăng trưởng kinh doanh gấp 10 lần vào năm 2024.
Ai sẽ được hưởng lợi từ việc thoái vốn khỏi TikTok?
Câu trả lời rõ ràng nhất ở đây là Meta, công ty sở hữu Instagram, một ứng dụng đã rất phổ biến và có sản phẩm đối thủ của TikTok được gọi là Reels. Nếu TikTok bị cấm, Reels sẽ là giải pháp thay thế rõ ràng nhất cho người dùng Mỹ.
Ông Trump cho biết ông phản đối việc buộc phải bán TikTok vì điều đó sẽ có lợi cho Meta, công ty đã chặn ông khỏi nền tảng Facebook trong hai năm vào tháng 1/2021 sau khi kết luận rằng một số bài đăng của ông khuyến khích những người ủng hộ ông tiến hành bạo loạn tại điện Capitol của Mỹ. Nhưng gần đây, giám đốc điều hành của Meta, Mark Zuckerberg, có thể đã lấy lại được thiện cảm của Trump. Họ đã dùng bữa tối cùng nhau tại Mar-a-Lago ở Florida vào đêm trước Lễ Tạ ơn, và trước khi hai người nói chuyện qua điện thoại vào đầu mùa thu năm nay, Zuckerberg đã gọi phản ứng của Trump khi bị ám sát là “tuyệt vời”.
Có khả năng các dịch vụ tập trung vào video khác cũng có thể được hưởng lợi, bao gồm YouTube, nền tảng cung cấp YouTube Shorts, một bản sao khác của TikTok. Ngoài việc thu hút người dùng, Meta và YouTube có thể sẽ thu được tiền quảng cáo từ TikTok nếu ứng dụng không còn hoạt động tại Mỹ. Giá trị của cả cổ phiếu Meta và Alphabet đều tăng vọt sau khi dự luật thoái vốn được Hạ viện Mỹ thông qua.
X cũng có thể chứng kiến sự gia tăng về người dùng và quảng cáo nếu TikTok biến mất, mặc dù chủ sở hữu tỷ phú X Elon Musk — người mà Trump đã chọn làm cố vấn — đã lên tiếng phản đối lệnh cấm TikTok.
Có những vấn đề chính trị nào liên quan?
Việc ông Trump thay đổi quan điểm về cách giải quyết TikTok đã làm phức tạp thêm vấn đề đối với đảng Cộng hòa. Trong khi những nhà tài trợ giàu có của đảng Cộng hòa như Yass có động cơ tài chính lớn để TikTok ở lại, thì những người Cộng hòa được bổ nhiệm vào nội các của Trump đã giúp dẫn đầu cuộc đấu tranh để TikTok biến mất khỏi thị trường Mỹ. Ví dụ, người được ông Trump chọn làm ngoại trưởng, Marco Rubio, là thượng nghị sĩ dẫn đầu về luật lưỡng đảng cấm TikTok. Và Mike Waltz, người được Trump chọn làm cố vấn an ninh quốc gia; ông Brendan Carr, người được đề cử làm chủ tịch FCC (Ủy ban truyền thông Mỹ); và Thống đốc Nam Dakota Kristi Noem, người được ông chọn làm người đứng đầu Bộ An ninh Nội địa, tất cả đều là những người đấu tranh lâu năm chống TikTok.
Việc cấm TikTok cũng không được ủng hộ về mặt chính trị ở một quốc gia mà một nửa dân số sử dụng ứng dụng này và đặc biệt được khối cử tri hùng mạnh Gen Z yêu thích. Theo dữ liệu của Trung tâm nghiên cứu Pew từ mùa hè năm ngoái, sự ủng hộ đối với lệnh cấm TikTok đã giảm trong số những người trưởng thành ở Mỹ. Nhưng giờ đây, khi Trump, người đã tham gia TikTok trong năm nay để tiếp cận cử tri, đã giành chiến thắng tại Nhà Trắng thì có những câu hỏi về việc liệu ông có còn cần ứng dụng này hay không.
Sau đó, cần cân nhắc đến phản ứng của Trung Quốc. Không rõ chính phủ Trung Quốc sẽ phản ứng thế nào trước việc bán cưỡng bức. Khi chính quyền ông Trump thúc đẩy việc bán TikTok cách đây nhiều năm, Bộ ngoại giao Trung Quốc cho biết tiền lệ mua lại một công ty với lý do bảo vệ an ninh quốc gia có thể dẫn đến việc các quốc gia nước ngoài nhắm mục tiêu vào các công ty Mỹ.
Nguồn: Bloomberg
Be the first to comment