Khi khởi động xe ô tô, bạn có bao giờ để ý thấy chiếc xe hơi rung nhẹ? Với nhiều người, cảm giác rung đó đã trở thành điều “bình thường”, nhưng thực chất nó tiết lộ rất nhiều điều thú vị về cách hoạt động của động cơ đốt trong. Vậy vì sao động cơ lại rung khi mới khởi động hay chạy không tải? Và điều này có ảnh hưởng gì tới xe hay không?
Nội dung bài viết
Rung động xuất phát từ chính thiết kế của động cơ
Khác với xe điện, động cơ xăng hay diesel hoạt động dựa trên cơ chế đốt trong, với sự chuyển động qua lại của piston và thanh truyền bên trong xilanh. Khi piston chuyển động lên xuống để sinh công, nó tạo ra các lực không cân bằng. Những lực này không bị triệt tiêu hoàn toàn mà truyền xuống trục khuỷu rồi lan ra khung xe, tạo nên rung động mà bạn cảm nhận được.
Có hai dạng mất cân bằng chính gây ra hiện tượng rung:
- Mất cân bằng tĩnh: xảy ra khi các piston hoặc thanh truyền không đồng đều về khối lượng hoặc vị trí tâm khối.
- Mất cân bằng động: xuất hiện khi các khối lượng quay không đều nhau, tạo ra lực ly tâm lệch tâm trong quá trình động cơ vận hành.
Các kỹ sư đã cố gắng hạn chế rung bằng cách gia công các chi tiết thật chính xác, sử dụng đối trọng, trục cân bằng… Tuy nhiên, hoàn toàn loại bỏ rung động trong động cơ pittông là điều không thể chỉ có thể giảm đến mức chấp nhận được.
Càng nhiều xi-lanh, động cơ càng “êm” Vì sao?
Một động cơ xi-lanh đơn (như xe máy) thường rung khá rõ. Điều này là do chỉ có một piston, nên không có lực nào triệt tiêu lẫn nhau. Trong khi đó, các động cơ nhiều xi-lanhnhư 4 xi-lanh thẳng hàng, 6 xi-lanh chữ I hoặc V6, V8, V12có nhiều piston chuyển động đối xứng nhau, giúp giảm rung động đáng kể.
Ví dụ:
- Động cơ I4 (4 xi-lanh thẳng hàng): phổ biến trên xe con, cân bằng tốt lực sơ cấp, nhưng cần thêm trục cân bằng để xử lý rung động thứ cấp.
- Động cơ I6 (6 xi-lanh thẳng hàng) và V12: được coi là êm ái nhất vì có thể tự cân bằng tốt cả hai loại rung.
- V6 và V8: cần tính toán kỹ góc giữa các hàng xi-lanh để tối ưu cân bằng.
Chính vì thế, bạn sẽ thấy những chiếc xe cao cấp, xe thể thao thường dùng động cơ 6 hoặc 8 xi-lanh trở lên để có độ mượt mà khi vận hành.
Rung động của động cơ ô tô không phải lúc nào cũng là dấu hiệu hỏng hóc mà phần lớn là kết quả tự nhiên của thiết kế máy móc. Tuy nhiên, nếu rung quá mạnh, bất thường hoặc kèm tiếng lạ, đó có thể là dấu hiệu xe đang gặp vấn đề cơ khí. Khi đó, đừng ngần ngại mang xe đi kiểm tra để đảm bảo an toàn và vận hành trơn tru.
Nguồn: https://vnreview.vn/threads/xe-rung-khi-no-may-loi-hay-la-dieu-binh-thuong.59107/
Be the first to comment