Phiên tòa chống độc quyền lịch sử giữa Meta (công ty mẹ của Facebook, Instagram, Threads) và Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) đã chính thức bắt đầu từ đầu tuần này tại Washington D.C, nhưng những diễn biến hậu trường trước đó cho thấy mức độ căng thẳng và nỗ lực đến phút chót của Meta nhằm tránh cuộc đối đầu pháp lý này. Các báo cáo mới nhất tiết lộ CEO Mark Zuckerberg đã đích thân tìm cách dàn xếp vụ kiện, nhưng bất thành, đẩy đế chế mạng xã hội của ông vào một “tình cảnh sống còn”.
Những điểm chính
- CEO Meta Mark Zuckerberg được cho là đã cố gắng dàn xếp vụ kiện chống độc quyền với FTC bằng lời đề nghị 450 triệu USD vào cuối tháng 3, nhưng đã bị từ chối.
- FTC (Chủ tịch Ferguson) được cho là yêu cầu mức dàn xếp tối thiểu 18 tỷ USD. Meta sau đó nâng đề nghị lên gần 1 tỷ USD nhưng vẫn thất bại.
- Cựu Chủ tịch FTC Lina Khan chỉ trích gay gắt nỗ lực dàn xếp, cho rằng Meta định “mua chuộc” để thoát trách nhiệm.
- Phiên tòa đã bắt đầu vào 14/4, Zuckerberg đã ra làm chứng; vụ kiện tập trung vào việc liệu Meta có mua Instagram/WhatsApp với ý định chống cạnh tranh hay không.
- Vụ kiện được xem là mối đe dọa “sống còn” với Meta, có thể dẫn đến phán quyết buộc phải bán Instagram và/hoặc WhatsApp nếu FTC thắng.
Theo các nguồn tin, vào cuối tháng 3 vừa qua, Mark Zuckerberg đã có cuộc gọi trực tiếp với ông Andrew Ferguson, người đứng đầu FTC dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump. Trong cuộc gọi này, Zuckerberg được cho là đã đưa ra một lời đề nghị: Meta sẽ trả 450 triệu USD để giải quyết và khép lại vụ kiện chống độc quyền liên quan đến việc mua lại Instagram và WhatsApp.
Tuy nhiên, lời đề nghị này, dù là một con số không nhỏ, được cho là đã bị Chủ tịch FTC Ferguson từ chối thẳng thừng. Theo một số nguồn tin, phía FTC khi đó yêu cầu một con số lớn hơn rất nhiều, ít nhất là 18 tỷ USD, để có thể xem xét một thỏa thuận. Con số 450 triệu USD quá nhỏ bé so với quy mô của Meta và cáo buộc độc quyền nghiêm trọng mà FTC đưa ra (có nguồn tin khác từng đề cập đến con số thiệt hại hoặc mục tiêu của FTC lên đến 30 tỷ USD, dù không rõ đây có phải là yêu cầu dàn xếp chính thức hay không).
Sau khi lời đề nghị đầu tiên thất bại, Meta được cho là đã nâng mức đề xuất dàn xếp lên gần 1 tỷ USD trong nỗ lực cuối cùng để tránh phải ra tòa. Nhưng con số này vẫn là chưa đủ để thuyết phục FTC.
Bà Lina Khan, người tiền nhiệm của ông Ferguson tại FTC dưới thời chính quyền trước và là người đã đệ trình lại đơn kiện sửa đổi chống lại Meta vào năm 2021, đã có những bình luận gay gắt về nỗ lực dàn xếp này khi trao đổi với Tạp chí WSJ. Bà gọi lời đề nghị 450 triệu USD là “ảo tưởng” và chỉ trích: “Mark đã mua chuộc để thoát khỏi sự cạnh tranh. Tôi không ngạc nhiên khi ông ta nghĩ rằng mình cũng có thể mua chuộc để thoát khỏi cơ quan thực thi pháp luật“. Bà Khan cho rằng biện pháp khắc phục mà Zuckerberg đề xuất chẳng khác nào chiến lược marketing với thông điệp “hãy để độc quyền bất hợp pháp của tôi tiếp tục”.
Trong bối cảnh các nỗ lực dàn xếp thất bại, phiên tòa đã chính thức bắt đầu vào thứ Hai (14/4). Mark Zuckerberg, dù tỏ ra “miễn cưỡng”, đã phải ra tòa làm chứng và đối mặt với các câu hỏi hóc búa từ luật sư FTC về việc liệu Meta có mua Instagram năm 2012 với giá 1 tỷ USD với chủ đích “vô hiệu hóa” một đối thủ cạnh tranh tiềm năng hay không.
Vụ kiện này được Reuters và nhiều nhà phân tích đánh giá là một “mối đe dọa sống còn” đối với Meta. Nếu FTC thắng kiện và tòa án ra phán quyết yêu cầu chia tách, việc mất đi Instagram – nền tảng được ước tính đóng góp tới một nửa doanh thu quảng cáo của Meta tại Mỹ – sẽ là một đòn giáng chí mạng vào hoạt động kinh doanh và tương lai của tập đoàn.
Phía Meta, thông qua người phát ngôn Dani Lever, vẫn tỏ ra tự tin: “Chúng tôi không ngần ngại giải thích lý do tại sao FTC lại đưa vụ kiện ra tòa để chứng minh điều mà mọi đứa trẻ 17 tuổi ở Mỹ đều biết là vô lý. Instagram không cạnh tranh với TikTok”. Meta cũng lập luận rằng việc đảo ngược các thương vụ đã được phê duyệt hơn một thập kỷ trước sẽ tạo tiền lệ nguy hiểm.
Vụ kiện này càng trở nên phức tạp hơn bởi yếu tố chính trị. Các báo cáo cho biết Zuckerberg và các trợ lý đã liên tục gặp gỡ các quan chức cấp cao của Nhà Trắng, bao gồm cả Tổng thống Trump và Chánh văn phòng Susie Wiles, trong những tháng gần đây với nỗ lực không ngừng nhằm hủy bỏ vụ kiện. Ông Trump được cho là có lúc đã tỏ ra cởi mở hơn trong việc đạt thỏa thuận.
Đây là vụ kiện chống độc quyền lớn thứ ba nhắm vào Big Tech tại Mỹ trong hai năm qua, sau chiến thắng của Bộ Tư pháp trước Google trong vụ kiện về độc quyền tìm kiếm. Kết quả của phiên tòa này sẽ không chỉ định đoạt số phận của Instagram và WhatsApp trong lòng Meta mà còn gửi đi một thông điệp mạnh mẽ về việc thực thi luật chống độc quyền trong kỷ nguyên số.
Be the first to comment