Dù đã chạm tới độ sâu 35.853 feet ở Rãnh Mariana, con người mới chỉ khám phá được 0,2% quãng đường đến tâm Trái Đất. Sâu thẳm dưới lớp vỏ quen thuộc là một thế giới kỳ bí với những bí mật đang dần được hé lộ, thách thức mọi hiểu biết của chúng ta về hành tinh mẹ.
Nội dung bài viết
Cấu trúc kỳ lạ của lõi Trái Đất: Lỏng hay rắn?
Lõi kép – “trái tim” hai lớp
Khác với hình dung về một khối nham thạch nóng chảy, lõi Trái Đất tồn tại ở cả hai trạng thái: lỏng (lõi ngoài) và rắn (lõi trong). Điều này gây tò mò vì nhiệt độ lõi trong lên tới 5.700°C – tương đương bề mặt Mặt Trời. Lý giải nghịch lý này nằm ở áp suất khủng khiếp: dù nhiệt cao, sắt và niken bị nén chặt đến mức không thể tan chảy.
Phát hiện muộn màng
Bí mật này chỉ được Inge Lehmann – nhà địa chấn học Đan Mạch – phát hiện năm 1936. Khi phân tích sóng địa chấn từ động đất New Zealand, bà nhận ra chúng phản xạ khác thường, chứng tỏ sự tồn tại của lõi rắn bên trong. Phải đến thập niên 1970, giả thuyết này mới được công nhận, nghĩa là nhân loại chỉ thực sự “nhìn thấy” lõi trong 50 năm qua!
Lõi Trái Đất – cỗ máy khổng lồ đang vận hành
“Trái tim” đang lớn dần
Mỗi năm, lõi trong phát triển thêm 1mm nhờ quá trình kết tinh từ lõi ngoài lỏng. Quá trình này bắt đầu từ 1 tỷ năm trước và sẽ tiếp diễn đến khi toàn bộ lõi đông đặc. Điều này nghe có vẻ đáng sợ, bởi nếu lõi ngoài ngừng chuyển động, từ trường Trái Đất – “lá chắn” chống gió Mặt Trời và tia vũ trụ – sẽ biến mất. Hậu quả? Bầu khí quyển bị xé tan như sao Hỏa, sự sống không thể tồn tại.
View attachment 46396
Vũ điệu xoay kỳ lạ
Nghiên cứu năm 2024 trên tạp chí Nature tiết lộ: lõi trong không quay đồng bộ với lớp vỏ. Từ 2003–2008, nó xoay nhanh hơn (siêu quay), sau đó chậm dần (bán quay). Sự chênh lệch này khiến độ dài ngày thay đổi vài phần nghìn giây – quá nhỏ để con người nhận ra, nhưng đủ để các nhà khoa học đau đầu tìm lời giải.
Biến dạng bí ẩn
Năm 2025, các nhà địa chất phát hiện lõi trong đang thay đổi hình dạng. Sóng địa chấn từ động đất cho thấy ranh giới lõi trong – ngoài có cấu trúc gồ ghề, như cát bị sóng biển vùi dập. Giả thuyết cho rằng dòng chảy kim loại lỏng trong lõi ngoài đang “khắc” lên bề mặt lõi trong, nhưng tác động của hiện tượng này vẫn là ẩn số.
Sống trên “quả cầu lửa”
3.959 dặm – khoảng cách từ New York đến Thụy Điển – là chặng đường chúng ta phải vượt để tới tâm Trái Đất. Dù công nghệ hiện đại, 99% hành tinh vẫn nằm ngoài tầm với. Mỗi khám phá về lõi Trái Đất không chỉ thỏa mãn trí tò mò, mà còn giúp giải mã tương lai của chính chúng ta: từ trường có biến mất? Ngày có dài ra? Câu trả lời nằm sâu dưới chân bạn…
Nguồn Howtogeek: https://www.howtogeek.com/surprising-facts-about-the-earths-core-you-may-never-have-heard/
Nguồn: https://vnreview.vn/threads/bi-an-loi-trai-dat-dang-bien-hinh-the-nao.58989/
Be the first to comment