Bí mật sự tự tin của Trung Quốc: Vượt qua thuế suất 104% của Mỹ!

Bắc Kinh được cho là đang đặt cược vào điểm yếu lạm phát của Mỹ, tin rằng thuế suất 104% không còn quá đáng sợ và sẵn sàng sử dụng các ‘quân cờ’ khác ngoài thuế.

Những điểm chính

Trung Quốc thể hiện lập trường cứng rắn “quyết đấu đến cùng” trước các đòn thuế quan leo thang của Mỹ (có thể lên tới 104%).
Sự tự tin này được cho là dựa trên: niềm tin rằng kinh tế Mỹ không chịu nổi lạm phát do thuế gây ra; tác động kinh tế của thuế suất siêu cao (>35%) không còn tăng tuyến tính; và khả năng sử dụng các công cụ chính sách trong nước để ổn định kinh tế.
Trung Quốc cũng có các “quân cờ” trả đũa phi thuế quan như: ngừng hợp tác Fentanyl, cấm nông sản/phim Mỹ, siết chặt hoạt động công ty dịch vụ/IP của Mỹ.
Bắc Kinh dường như đang chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất, có thể chấp nhận “tách rời” (decoupling) sâu sắc hơn khỏi nền kinh tế Mỹ.
Đây là một chiến lược tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng cho thấy sự thay đổi trong cách tiếp cận của Trung Quốc so với các cuộc đối đầu thương mại trước đây.

Trước các đòn thuế quan leo thang liên tục từ Mỹ, có thể lên tới 104%, giới chức Trung Quốc những ngày qua liên tục phát đi thông điệp cứng rắn, khẳng định sẽ “chiến đấu đến cùng”. Thái độ thách thức này, khác hẳn sự kiềm chế tương đối trong các cuộc đối đầu thương mại trước đây dưới thời ông Trump, đặt ra câu hỏi: Đâu là cơ sở cho sự tự tin của Bắc Kinh? Giới phân tích cho rằng Trung Quốc đang có những tính toán chiến lược dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm điểm yếu tiềm tàng của kinh tế Mỹ, tác động thực tế của thuế suất siêu cao, khả năng chống chịu của kinh tế nội địa và việc sở hữu những “quân cờ” trả đũa phi thuế quan.

Sự thay đổi trong chiến lược đối đầu của Trung Quốc được cho là xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Thứ nhất, theo Giáo sư Dennis Wilder (Đại học Georgetown), cả Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Donald Trump đều cảm thấy uy quyền của mình bị thách thức công khai và không muốn bị xem là lùi bước. Thứ hai, theo Economist, giới lãnh đạo Bắc Kinh dường như không còn nhiều hy vọng vào một giải pháp đàm phán khi ý định leo thang của ông Trump là quá rõ ràng. Điều này dẫn đến việc họ phải chuẩn bị cho một cuộc chiến kéo dài và tính toán các yếu tố có thể giúp họ chiếm ưu thế.

Quân cờ thứ nhất: Đặt cược vào lạm phát Mỹ

Một trong những tính toán quan trọng nhất của Trung Quốc, theo Economist, là niềm tin rằng nền kinh tế Mỹ sẽ không thể chịu đựng được áp lực lạm phát do chính sách thuế quan của ông Trump gây ra. Logic ở đây là khi giá cả hàng hóa nhập khẩu (và cả hàng hóa nội địa sử dụng linh kiện nhập khẩu) tăng cao, sự bất mãn trong dân chúng và doanh nghiệp Mỹ sẽ gia tăng, cuối cùng buộc Nhà Trắng phải quay lại bàn đàm phán. Thay vì phải “chiến đấu” trực diện, Bắc Kinh có thể chỉ cần “cầm cự”, chờ đợi lạm phát tại Mỹ leo thang. Một số cố vấn thậm chí còn đề xuất các biện pháp làm trầm trọng thêm tình hình này, như chủ động tăng giá đồng Nhân dân tệ (dù thực tế Trung Quốc vừa chọn giải pháp an toàn hơn là hạ tỷ giá tham chiếu để giảm sốc).

Quân cờ thứ hai: Thuế suất siêu cao không còn quá đáng sợ?

Các chuyên gia như Dan Wang (Eurasia Group) và Alicia Garcia-Herrero (Natixis) chỉ ra rằng, khi mức thuế đã vượt qua một ngưỡng nhất định (ví dụ 35-40%, đủ để xóa sổ biên lợi nhuận của hầu hết hàng xuất khẩu Trung Quốc), thì việc tăng thêm lên 70%, 104% hay thậm chí 1000% không còn tạo ra nhiều khác biệt đáng kể về tác động kinh tế trực tiếp. Bởi lẽ, thị trường Mỹ về cơ bản đã đóng cửa với hàng hóa xuất khẩu trực tiếp từ Trung Quốc ở mức thuế đó. Do vậy, mối đe dọa tăng thêm 50% thuế của ông Trump không còn thực sự hiệu quả để gây sức ép, và Trung Quốc cảm thấy ít có lý do để không trả đũa mạnh mẽ.

Quân cờ thứ ba: Khả năng chống chịu và công cụ chính sách trong nước

Trung Quốc cũng tỏ ra tự tin vào khả năng điều hành kinh tế vĩ mô để chống đỡ các cú sốc từ bên ngoài. Thủ tướng Lý Cường đã nhiều lần khẳng định Bắc Kinh “có đủ công cụ để ứng phó thuế quan” và duy trì ổn định kinh tế. People’s Daily cũng hé lộ khả năng cắt giảm lãi suất và tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm thị trường thay thế, giảm thuế nhập khẩu từ các nước khác, tăng trợ cấp xuất khẩu và sự can thiệp của các doanh nghiệp nhà nước để ổn định thị trường chứng khoán cũng đã và đang được triển khai. Bà Su Yue (EIU) ước tính Trung Quốc có thể cần tới 2.000 tỷ Nhân dân tệ (273 tỷ USD) kích thích tài khóa bổ sung để duy trì tăng trưởng. Tuy nhiên, vẫn có lo ngại rằng các gói kích thích này có thể đến chậm và kém hiệu quả (Larry Hu – Macquarie).

Quân cờ thứ tư: Các đòn trả đũa phi thuế quan và khả năng “tách rời”

Nếu cuộc chiến tiếp tục leo thang, Trung Quốc còn nắm trong tay nhiều biện pháp trả đũa khác ngoài thuế quan. Các nguồn tin của Economist tiết lộ Bắc Kinh có thể đang cân nhắc:

Đình chỉ hợp tác với Mỹ trong kiểm soát Fentanyl.
Cấm nhập khẩu nông sản Mỹ (thịt gia cầm, đậu tương, cao lương) nhắm vào các bang ủng hộ đảng Cộng hòa.
Hạn chế hoạt động của các công ty dịch vụ Mỹ (tư vấn, luật) tại Trung Quốc.
Điều tra chống độc quyền đối với tài sản sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp Mỹ.
Giảm hoặc cấm nhập khẩu phim Hollywood.

Việc tính đến các biện pháp này cho thấy quan điểm ủng hộ “tách rời” (decoupling) khỏi Mỹ đang ngày càng gia tăng trong giới hoạch định chính sách Trung Quốc, dù trước đây họ thường bác bỏ khái niệm này. Có thể Bắc Kinh đang ở tâm thế “không còn gì để mất” và sẵn sàng chấp nhận “trái đắng” mang tên “tách rời” nếu Mỹ tiếp tục gây áp lực.

Tóm lại, lập trường “quyết đấu đến cùng” của Trung Quốc dựa trên một phép tính phức tạp, bao gồm việc đặt cược vào điểm yếu lạm phát của Mỹ, đánh giá tác động giảm dần của thuế suất siêu cao, sự tự tin vào khả năng điều hành kinh tế trong nước và việc sẵn sàng sử dụng các biện pháp trả đũa mạnh mẽ khác. Đây là một ván cờ đầy rủi ro, có thể định hình lại trật tự kinh tế toàn cầu trong nhiều năm tới.