Smartphone đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống, và viên pin bên trong, dù nhỏ bé, lại đóng vai trò quan trọng để giữ chúng hoạt động. Thế nhưng, nhiều người vẫn giữ những quan niệm sai lầm về cách sạc pin, từ việc sợ sạc qua đêm đến cố xả cạn pin trước khi sạc. Với công nghệ pin hiện đại như Li-ion hay Li-Po, những thói quen cũ không chỉ lỗi thời mà đôi khi còn gây hại.
Một trong những lầm tưởng dai dẳng nhất là sạc qua đêm sẽ làm hỏng pin, khiến nó phồng lên hay thậm chí cháy nổ. Thời pin Niken-Cadmi, điều này có lý vì sạc nhồi có thể gây quá tải. Nhưng với pin Li-ion và Li-Po hiện nay, mọi chuyện đã khác. Các smartphone đều có mạch quản lý năng lượng thông minh, tự động ngắt sạc khi pin đạt 100%, như Android Authority giải thích. Các hãng lớn như Apple hay Samsung còn đi xa hơn với tính năng sạc tối ưu: iOS có Optimized Battery Charging, Android có Adaptive Charging, giúp sạc đến 80% rồi giữ ở đó qua đêm, chỉ sạc đầy trước khi bạn thức dậy dựa trên thói quen. Tuy nhiên, giữ pin ở 100% quá lâu vẫn không tốt, vì điện áp cao gây stress hóa học, làm pin lão hóa nhanh hơn, theo Battery University. Vì thế, sạc qua đêm an toàn, nhưng bạn nên tận dụng chế độ sạc thông minh hoặc sạc vào ban ngày để pin bền lâu.
Một quan niệm sai khác là phải để pin cạn kiệt về 0% trước khi sạc để pin “khỏe” hơn. Nhiều người có thói quen dùng đến khi máy tắt nguồn mới sạc, nghĩ rằng điều này giúp pin giữ dung lượng. Thực tế, đây là di sản từ pin Niken-Cadmi với hiệu ứng nhớ, khiến pin “quên” dung lượng nếu không xả hết, như IEEE Spectrum từng nói. Nhưng pin Li-ion và Li-Po không có hiệu ứng này. Ngược lại, xả cạn thường xuyên gây hại, làm tăng áp lực hóa học và giảm tuổi thọ pin, theo ScienceDirect. Một số người xả cạn 1-2 lần mỗi năm để hiệu chỉnh phần trăm pin hiển thị trên iOS hay Android, nhưng đây chỉ là mẹo giúp hệ điều hành đọc đúng, không liên quan đến sức khỏe pin, theo CNET. Tốt nhất, bạn nên sạc khi pin còn 20% hoặc hơn, thoải mái và tiện lợi.
Lầm tưởng tiếp theo là máy mới mua phải sạc 8 tiếng trong 3 lần đầu để “kích hoạt” pin. Đây cũng là lời khuyên từ thời pin Niken-Cadmi, khi sạc lâu giúp pin đạt dung lượng tối đa, theo TechRadar. Với pin Li-ion, Li-Po hiện đại, chuyện này hoàn toàn không cần thiết. Nhà sản xuất đã tối ưu pin để hoạt động tốt ngay từ đầu, và mạch quản lý năng lượng đảm bảo sạc an toàn, hiệu quả, theo GSMArena. Sạc 8 tiếng không gây hại, nhưng chỉ mất thời gian vì pin đầy trong 1-2 giờ nhờ sạc nhanh. Khi mua smartphone mới, bạn cứ dùng và sạc bình thường, chẳng cần chờ đợi gì cả.
Sạc nhanh cũng thường bị hiểu nhầm là thủ phạm làm chai pin vì nó khiến máy nóng lên. Nhiệt độ cao đúng là kẻ thù của pin, gây tổn hại cấu trúc hóa học nếu vượt 40°C quá lâu, như Battery University giải thích. Tuy nhiên, công nghệ sạc nhanh từ Xiaomi (120W), OPPO (SuperVOOC) hay Samsung (25W) được thiết kế với cảm biến nhiệt, quạt tí hon hoặc giảm công suất khi nóng. Bản chất, sạc nhanh không trực tiếp hại pin, mà thói quen sạc từ 0-100% liên tục mới là vấn đề, do xả sâu và giữ pin ở điện áp cao, theo The Verge. Các hãng cũng thêm tính năng bảo vệ: Xiaomi dừng sạc ở 80% nếu bật chế độ tiết kiệm pin, Apple giảm tốc độ sạc khi máy nóng. Vì vậy, sạc nhanh an toàn nếu bạn giữ pin trong khoảng 20-80% và tránh dùng máy nặng khi sạc.
Cuối cùng, nhiều người tin rằng chỉ sạc đi kèm máy mới tốt nhất cho pin. Điều này đúng một phần nếu bạn thiếu hiểu biết về sạc, nhưng không hoàn toàn chính xác. Apple và Samsung đã bỏ tặng sạc từ lâu, còn Xiaomi, vivo đôi khi vẫn kèm sạc, theo Android Central. Sạc hãng hỗ trợ chuẩn như Power Delivery (PD) hay Quick Charge (QC), nhưng sạc bên thứ ba từ Anker, Belkin có thể vượt trội: đa cổng, công suất cao, giá rẻ hơn, theo TechAdvisor. Vấn đề là sạc dởm – không có chứng nhận MFi, CE, hay từ nguồn trôi nổi – gây nguy cơ dòng điện không ổn, làm nóng pin, giảm tuổi thọ, theo Consumer Reports. Ví dụ, sạc Anker 65W PD sạc tốt cho cả iPhone, Samsung, laptop, trong khi sạc hãng thường đắt và hạn chế. Bạn nên chọn sạc uy tín, tránh hàng rẻ vài chục nghìn trên Tiki, Shopee, vì “ngon, bổ, rẻ” thường không đi đôi.
Để hiểu rõ hơn, pin Li-ion và Li-Po hoạt động bằng cách di chuyển ion lithium giữa anode và cathode qua chất điện giải, tạo dòng điện, theo Nature Energy. Chúng có mật độ năng lượng cao, không hiệu ứng nhớ, sạc nhanh tốt, nhưng lão hóa sau 500-1000 chu kỳ sạc, nhạy với nhiệt và xả sâu, theo ScienceDirect. Mạch quản lý thông minh (BMS) điều chỉnh dòng điện, nhiệt độ, ngăn cháy nổ, còn AI trong Optimized Charging hay Adaptive Charging giảm thời gian giữ 100%, theo IEEE Spectrum. Nhờ vậy, pin hiện đại bền và an toàn, nhưng thói quen sai vẫn có thể làm pin chai sớm.
Be the first to comment