Ngày 7/3/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt ngân hàng quy mô lớn, trừng phạt và thuế quan lên Nga, nhằm buộc Moscow đạt được thỏa thuận hòa bình với Ukraine. Tuyên bố trên Truth Social của ông đánh dấu sự thay đổi lớn trong lập trường chính sách đối ngoại, sau nhiều tuần giữ khoảng cách với Ukraine và chỉ trích Tổng thống Volodymyr Zelenskyy. Động thái này diễn ra giữa lúc Nga tăng cường tấn công Ukraine, đặc biệt là đợt không kích lớn vào cơ sở hạ tầng năng lượng đêm 6/3, khiến tình hình chiến sự leo thang nghiêm trọng.
Trump viết trên Truth Social: “Dựa trên việc Nga đang hoàn toàn ‘nghiền nát’ Ukraine trên chiến trường lúc này, tôi đang nghiêm túc xem xét các biện pháp Ngân hàng trừng phạt quy mô lớn, Trừng phạt và Thuế quan đối với Nga cho đến khi đạt được Thỏa thuận Ngừng bắn và THỎA THUẬN HÒA BÌNH CUỐI CÙNG. Gửi Nga và Ukraine: Hãy ngồi vào bàn đàm phán ngay bây giờ, trước khi quá muộn. Cảm ơn!!!”
Lời đe dọa này đến chỉ một tuần sau cuộc đối đầu căng thẳng tại Phòng Bầu dục với Zelenskyy vào ngày 28/2/2025, khi Trump yêu cầu Ukraine chấp nhận ngừng bắn hoặc Mỹ sẽ “rút hoàn toàn”. Cuộc họp thất bại trong việc ký kết thỏa thuận khoáng sản đất hiếm (rare earth minerals) giữa hai nước, làm dấy lên lo ngại rằng chính sách của Mỹ với Nga đang mềm hóa. Quyết định tạm dừng viện trợ quân sự và chia sẻ tình báo với Ukraine trong tuần này càng làm tăng mối nghi ngờ đó, đẩy châu Âu vào thế phải tìm cách lấp chỗ trống nếu Mỹ rút hỗ trợ.
Tuyên bố của Trump được đưa ra ngay sau khi Nga tấn công Ukraine bằng gần 70 tên lửa hành trình lẫn đạn đạo và khoảng 200 máy bay không người lái vào đêm 6/3 và sáng 7/3, nhắm vào hạ tầng năng lượng trên khắp đất nước. Zelenskyy mô tả đây là đợt tấn công lớn nhằm “đảm bảo cuộc sống bình thường” của người dân bị gián đoạn, với thiệt hại lan sang cả khu dân cư. Ông kêu gọi “ngừng bắn trên không và trên biển” trên Telegram, nhấn mạnh: “Ukraine sẵn sàng đi trên con đường hòa bình từ giây phút đầu tiên của cuộc chiến. Mục tiêu là buộc Nga dừng chiến tranh.”
Ukraine đã sử dụng máy bay F-16 và Mirage-2000 do Pháp cung cấp để bảo vệ không phận, cho thấy sự hỗ trợ từ châu Âu vẫn mạnh mẽ. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm thứ Tư (5/3) cam kết rằng châu Âu sẽ tiếp tục bảo vệ Ukraine trước Nga ngay cả khi Mỹ giảm hỗ trợ.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent hôm thứ Năm (6/3) dường như đã báo trước các biện pháp trừng phạt mới trong bài phát biểu tại Câu lạc bộ Kinh tế New York. Ông khẳng định chính quyền Trump duy trì các trừng phạt tăng cường với Nga và sẵn sàng “đi tất tay” nếu điều đó mang lại đòn bẩy cho hòa đàm. Bessent chỉ trích chính quyền Biden áp đặt “trừng phạt yếu” lên ngành năng lượng Nga, cho rằng điều này giúp “cỗ máy chiến tranh Nga tiếp tục được tài trợ”. Ông còn cáo buộc Biden nới lỏng trừng phạt vào tháng 1/2025 vì lo ngại giá năng lượng Mỹ tăng trong mùa bầu cử – một tuyên bố không được chứng minh, khi Bộ Tài chính Mỹ thực tế đã siết chặt trừng phạt ngành năng lượng Nga 10 ngày trước lễ nhậm chức của Trump.
Lời đe dọa của Trump đặt ra câu hỏi lớn về tính khả thi. Nga đã chịu hơn 21.000 lệnh trừng phạt từ Mỹ và đồng minh kể từ năm 2022, với thương mại song phương Mỹ-Nga giảm mạnh từ 36 tỷ USD năm 2021 xuống chỉ 3,5 tỷ USD năm 2024. Các mặt hàng Nga xuất sang Mỹ hiện chủ yếu là phân bón, uranium và kim loại quý – chiếm tỷ lệ nhỏ, khiến thuế quan khó tạo áp lực đáng kể. Trừng phạt ngân hàng có thể nhắm vào các thực thể Nga còn lại hoặc các nước trung gian như Trung Quốc, Ấn Độ (nơi Nga xuất khẩu dầu khí để né trừng phạt), nhưng cần sự phối hợp quốc tế mà chính quyền Trump chưa chứng tỏ khả năng thực hiện.
Trong khi đó, Nga tỏ ra cứng rắn. Putin liên tục yêu cầu Ukraine từ bỏ gia nhập NATO và chấp nhận mất khoảng 20% lãnh thổ – điều kiện Kyiv khó chấp thuận. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov từng nói Nga “sẵn sàng đối thoại bình đẳng” nhưng không thấy gì mới trong đe dọa của Trump.
Be the first to comment