Tò vò ngọc lục bảo (Ampulex compressa), một loài côn trùng thuộc họ Ampulicidae, không gây nguy hiểm cho con người nhưng lại là nỗi khiếp sợ của loài gián. Là một loài ong ký sinh, tò vò ngọc lục bảo lợi dụng chính cơ thể gián để nuôi dưỡng ấu trùng của mình.
Quá trình bắt đầu bằng việc tò vò tiếp cận và khống chế con gián, sau đó chính xác tiêm nọc độc vào hai điểm trên cơ thể gián: hạch bạch huyết ngực (gây tê liệt nhẹ chân trước) và hạch thần kinh đầu (vô hiệu hóa phản xạ chạy trốn). Gián bị tê liệt nhẹ, bắt đầu tự làm vệ sinh râu và chân trước – hành động được cho là để đảm bảo gián sạch sẽ cho ấu trùng hoặc đơn giản là để gián mất tập trung. Sau khi gián làm vệ sinh xong, tò vò hoàn toàn kiểm soát ý chí của gián, khiến con gián ngoan ngoãn theo tò vò vào hang mà tò vò đã chuẩn bị sẵn.
Tại đây, tò vò đẻ trứng lên bụng gián, rồi dùng đá bịt kín cửa hang để tránh bị kẻ thù cướp mất con mồi. Gián, với phản xạ chạy trốn bị vô hiệu hóa, trở thành “xác sống”, nuôi dưỡng trứng tò vò. Khoảng ba ngày sau, ấu trùng nở và sống trên gián khoảng bốn đến năm ngày trước khi chui vào bụng gián, sống như một ký sinh trùng. Trong suốt tám ngày tiếp theo, ấu trùng sẽ ăn dần nội tạng gián theo một trình tự tối ưu hóa khả năng sống sót của gián, ít nhất là cho đến khi ấu trùng bước vào giai đoạn nhộng và tạo thành kén bên trong cơ thể vật chủ.
Cuối cùng, con tò vò trưởng thành sẽ chui ra khỏi xác gián, hoàn tất vòng đời kinh hoàng của mình. Sự tinh vi trong chiến thuật săn mồi và ký sinh của tò vò ngọc lục bảo là một minh chứng thú vị cho sự đa dạng và phức tạp của thế giới tự nhiên.
Be the first to comment