#Nhatban #kienthuc #mangduoclieu SERIES HỘI CHỨNG VIÊM DA DO STEROID TẠI NHẬT BẢN
CHƯƠNG 15: BI KỊCH CỦA TACHYPHYLAXIS (SỰ MIỄN DỊCH NHANH) Tachyphylaxis là 1 thuật ngữ mô tả sự giảm hiệu quả của thuốc với các liều lặp lại Hiện tượng này được mô tả bởi biểu đồ bên dưới.
Tachyphylaxis – Miễn dịch nhanh
Ngược lại, kháng có nghĩa là 1 phản ứng kém với 1 loại thuốc. Được mô tả như hình này
Một phản ứng kém do SIêu Kháng Nguyên, sản xuất bởi tụ cầu vàng, được đề cập trong chương trước được coi là “kháng thuốc”, vì nó không phải là kết quả của các đơn kê lặp đi lặp lại của Steroid tại chỗ Hiện tượng này tương tự nhue Tachyphilaxis trong ý nghĩa, nhưng đây là hiện tượng mà phải tăng liều lượng thuốc lên thì mới đạt được hiệu quả tương đương.
Hiện tượng này như đồ thị trên đây. Tôi hiểu rằng, sự khác biệt giữa Tachyphlaxis và Kháng thuốc như sau: – Tachyphlaxis là kết quả của các liều dùng thường xuyên trong 1 khoảng thời gian ngắn. Và Kháng thuốc là kết quả của việc sử dụng thuốc trong 1 thời gian dài. Từ này có thể đoán được do cách tạo ra từ: “Tachy” – nghĩa là cực kỳ nhanh (Ví dụ như tachycardia – nhịp tim nhanh); “-phylaxis” nghĩa là phòng thủ, và từ Tachyphylaxis có nghĩa là nhanh phản ứng với 1 loại thuốc sau liều lặp lại (trong 1 thời gian ngắn). Một ví dụ điển hình của tachyphyalaxis là hành động của epinephrine trong mạch máu (huyết áp). Kích thích lặp đi lặp lại trong 1 thời gian ngắn gây ra sự suy giảm của 1 chất co mạch, dẫn đế sự suy giảm của phản ứng. Sự nhờn thuốc có thể xảy ra với morphine hoặc đồ uống có cồn. Việc NGHIỆN có thể được trình bày như sau: Trong quá trình sử dụng, không có tác dụng phụ nào được quan sát thấy, nhưng ngừng sử dụng thì lại gây ra tác dụng phụ, và tiến trình này được gọi là Rebound – hồi phục. Nhờn và nghiện có thể xảy ra đồng thời (như với Morphine hay rượu). Nhưng người ta có thể nghiện mà không bị nhờn. Steroid tại chỗ cũng có những tác dụng phụ của tachyphylaxis, đó là co thắt mao dẫn.
Trục ngang và dọc tương ứng đại diện cho thời gian và sự co mạch (độ trắn quan sát trực quan của da được đánh giá bằng số). Dấu ‘↑’ cho biết bôi Steroid tại chỗ. Biểu đồ cho thấy Tachyphylaxis với các hiệu ứng co mạch hơn 4 ngày kể từ ngày áp dụng. Hiệu ứng phục hồi sau 1 số ngày nghỉ thuốc Mặc dù Tachyphylaxis thường được nhắc đến trong việc mô tả các tác dụng phụ sử dụng kéo dài Steroid tại chỗ, nhưng theo tôi thì hiện tượng này ít có liên quan đến nghiện Steroid hoặc Rebound. Tachyphylaxis cho thấy phản ứng giảm trong 1 thời gian ngắn của hiệu lực thuốc (Thời gian thử nghiệm của Dr Vivier chỉ là 4 ngày) Tuy nhiên, ông viết trong thảo luận như sau: -Trích đoạn- Bệnh nhân thường xuyên quan sát thấy rằng họ trở nên đề kháng với Steroid bôi ngoài da sau khi dùng liên tục. Mặc dù chưa có bất kỳ bằng chứng khoa học nào cho sự quan sát này, nhưng chắc chắn nó có thể giải thích được bằng thuật ngữ “tachyphylaxis” -Ngừng trích đoạn- Do có cụm từ trên, nên Tachyphylaxis thường được đề cập đến trong việc nói về nghiện Steroid, hoặc hồi phục theo cách trích dẫn như sau: “Bác sĩ Vivier nói Tachyphylaxis là cơ chế liên quan đến nghiện Steroid vào năm 1975”. Chắc rằng việc sử dụng một từ kỳ lại làm ta cảm thấy đang nói chuyện hết sức hàn lâm, khoa học. Và kết quả từ “Tachyphylaxis” bỗng nhiên được rất nhiều người dùng. Sau đó, thì những người thực sự biết thế nào là Tachyphylaxis đành phải nói thẳng ra là: Tachyphylais không thể là một lời giải thích cho việc nghiện Steroid và Rebound. Ai có thể tin vào 1 sự phi logic như vậy? Không ai gặp tác dụng phụ của nghiện mà không theo dõi tiến trình tiến triển sau khi ngừng thuốc. Tôi gọi tình huống này là “Bi kịch của từ Tachyphylaxis”. Tôi đoán Bác sĩ Vivier chỉ muốn cảnh báo các bác sĩ về kháng Steroid hoặc nghiện mà họ quan sát lâm sàng và thấy. Nhưng từ Tachyphylaxis bắt đầu được sử dụng theo 1 cách khác với kỳ vọng ban đầu của ông Trong bài báo: Tachyphylaxis gây tác động đến Steroid ngoài da: Bạn càng dùng, nó càng kém hiệu quả? Xuất bản trong “Clinics in Dermatology” năm 2006 -Trích đoạn- Việc điều trị lâu dài các tình trạng da mãn tính thông thường có thể gây khó chịu cho cả bệnh nhân và bác sĩ. Phương pháp điều trị bôi ngoài da nói chung là an toàn và rất hiệu quả; tuy nhiên, nếu dùng lâu dài, Tachyphylaxis có thể xảy ra -Ngừng trích đoạn- Tachyphylaxis, thực sự là hiện tượng quan sát thấy khi bôi ngắn hạn, nhưng lại được sử dụng trong bối cảnh trên. Thuật ngữ dược lý này đã thay đổi trở thành tiếng lóng, liên quan đến điều trị lâu dài với Steroid tại chỗ Tác giả kết luận rằng việc ngừng bôi thuốc theo thờ gian dài có thể là giải thích tốt nhất cho hầu hết “Tachyphylaxis” mà chúng ta thấy trong thực tế lâm sàng. Ý nghĩa từ này đã đi quá xa so với ý nghĩa ban đầu Bác sĩ Vivier xứng đáng được gọi là 1 người quan sát lâm sàng tuyệt vời vì ông phát hiện Tachyphylaxis như 1 tác dụng phụ của Steroid tại chỗ và cảnh báo các bác sĩ khác về nguy cơ kháng thuốc (Hoặc nghiện). Tuy nhiên việc kết hợp 2 hiện tượng này không phải là 1 ý tưởng hay. Việc ghi lại các hiện tượng quan sát lâm sàng khác nhau là hết sức ý nghĩa, nhưng chúng ta cũng có thể tránh đưa ra các kết luận cho những gì không thể giải thích được với kiến thức y khoa hiện có.