Trong bối cảnh xe điện (EV) toàn cầu giảm nhiệt và xe hybrid tăng trưởng, công nghệ “battery swapping” (thay pin nóng) đang nổi lên như một giải pháp đột phá để giải quyết vấn đề thời gian sạc lâu. Tại Trung Quốc, các công ty như NIO và CATL tiên phong với hệ thống trao đổi pin nhanh chóng, trong khi Nhật Bản mới chỉ bắt đầu với các thử nghiệm cho xe thương mại.
Xe điện phụ thuộc vào pin lớn nhưng thời gian sạc từ 30 phút đến vài giờ là rào cản lớn so với đổ xăng vài phút. Hệ thống trao đổi pin cho phép thay pin hết điện bằng pin đầy chỉ trong 3–5 phút, tương tự thay pin điều khiển. Ý tưởng này đã xuất hiện từ sớm nhưng vấp phải thách thức như sản xuất pin hàng loạt, xây dựng trạm trao đổi an toàn và chi phí hạ tầng cao. Kết quả, EV sạc trực tiếp chiếm ưu thế. Tuy nhiên, Trung Quốc đang hồi sinh công nghệ này. NIO triển khai hệ thống trao đổi pin tự động chỉ mất 3 phút cho mỗi lần thay. Với hơn 3000 trạm tại Trung Quốc và kế hoạch đạt 5000 trạm vào năm 2025, NIO đã giảm đáng kể lo lắng về thời gian sạc.
Tháng 3/2025, NIO ký thỏa thuận chiến lược với nhà sản xuất pin EV lớn nhất thế giới CATL cung cấp pin cho Tesla, Volkswagen, Toyota, Honda và Nissan. Thỏa thuận này thúc đẩy nghiên cứu, phát triển trạm trao đổi, và quản lý pin, hướng tới xây dựng mạng lưới trao đổi pin lớn nhất toàn cầu. NIO đã mở rộng sang châu Âu, với các trạm tại Na Uy và Đức, và đặt mục tiêu 1000 trạm ngoài Trung Quốc vào năm 2026. CATL mang lại lợi thế sản xuất pin quy mô lớn, giúp giảm chi phí và chuẩn hóa pin cho nhiều mẫu xe. Hệ thống của NIO không chỉ tiện lợi mà còn cho phép nâng cấp pin, tăng quãng đường di chuyển mà không cần mua xe mới.
Bên cạnh trao đổi pin, Trung Quốc cũng dẫn đầu về sạc nhanh. Hãng EV lớn nhất nước này là BYD phát triển hệ thống sạc siêu nhanh với mục tiêu “1 giây cho 2 km”, đạt gần mức đầy pin trong 5 phút. Công nghệ này cạnh tranh trực tiếp với trao đổi pin vì không cần hạ tầng trạm phức tạp. Tuy nhiên, sạc nhanh gây áp lực lên lưới điện và làm giảm tuổi thọ pin, trong khi trao đổi pin linh hoạt hơn và thân thiện với môi trường do tái sử dụng. Cả hai hướng đi đều cho thấy Trung Quốc đang vượt xa nhiều quốc gia trong cuộc đua EV.
Tại Nhật Bản, trao đổi pin vẫn ở giai đoạn sơ khai, chủ yếu tập trung vào xe thương mại như taxi và xe tải giao hàng nơi thời gian sạc lâu làm gián đoạn hoạt động. Bộ Giao thông Vận tải Nhật Bản đang dẫn dắt các thử nghiệm và xây dựng tiêu chuẩn quốc tế nhưng chưa có dịch vụ trao đổi pin cho xe cá nhân. Trong khi đó, Honda đã thành công với “Mobile Power Pack e:”, pin trao đổi dành cho xe máy điện EM1 e: và thiết bị xây dựng của Komatsu. Tại Tokyo, trạm chia sẻ pin của Honda cho phép thay pin trong 30 giây nhưng quy mô còn nhỏ. So với NIO, Nhật Bản thiếu đầu tư lớn và hạ tầng rộng khắp. Một ý kiến trên X than thở: “Nhật Bản đi sau Trung Quốc cả thập kỷ về EV, bao giờ mới có trạm trao đổi pin cho xe hơi?”
Be the first to comment