Một bất đồng tiềm ẩn trong nội bộ chương trình phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6 đầy tham vọng của châu Âu và châu Á vừa được hé lộ qua những phát biểu thẳng thắn của Bộ trưởng Quốc phòng Italy. Ông Guido Crosetto đã công khai chỉ trích đối tác Vương quốc Anh là “ích kỷ” và “miễn cưỡng” trong việc chia sẻ công nghệ trong khuôn khổ Chương trình Tác chiến Trên không Toàn cầu (Global Combat Air Programme – GCAP).
Những điểm chính
- Bộ trưởng Quốc phòng Italy, Guido Crosetto, đã công khai chỉ trích Vương quốc Anh là “ích kỷ” và “miễn cưỡng” trong việc chia sẻ công nghệ thuộc khuôn khổ dự án tiêm kích thế hệ 6 GCAP (hợp tác giữa Italy – Anh – Nhật Bản).
- Ông Crosetto nhấn mạnh rằng việc chia sẻ công nghệ đầy đủ là nền tảng cho mối quan hệ hợp tác “nghiêm túc” và kêu gọi London từ bỏ “hàng rào ích kỷ”.
- Dự án GCAP đặt mục tiêu phát triển tiêm kích thế hệ 6 vào năm 2035 để thay thế các máy bay Eurofighter Typhoon và Mitsubishi F-2.
- Italy cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với việc mời Arab Saudi tham gia chương trình GCAP nhằm mở rộng hợp tác và nguồn lực.
- Bộ Quốc phòng Anh không trực tiếp phản hồi lời chỉ trích, chỉ khẳng định GCAP là “ví dụ hàng đầu” về hợp tác quốc tế hiệu quả. Nhật Bản chưa bình luận.
GCAP là dự án hợp tác ba bên giữa Italy, Vương quốc Anh và Nhật Bản, được công bố vào tháng 9 năm 2022, với mục tiêu phát triển một loại tiêm kích thế hệ thứ 6 hiện đại, dự kiến bay chuyến đầu tiên vào năm 2035. Máy bay này sẽ thay thế các phi đội Eurofighter Typhoon của không quân Anh và Italy, cũng như Mitsubishi F-2 của Nhật Bản. Một liên doanh giữa ba quốc gia đã được thành lập vào năm ngoái để thúc đẩy dự án.
Tuy nhiên, trong một cuộc phỏng vấn được công bố vào ngày 14/4, Bộ trưởng Crosetto đã bày tỏ sự không hài lòng về mức độ chia sẻ công nghệ từ phía Anh. Ông nhấn mạnh rằng việc chia sẻ công nghệ một cách đầy đủ khi hợp tác đầu tư là yếu tố then chốt để xây dựng “quan hệ nghiêm túc” và tư tưởng phân biệt thứ hạng đã lỗi thời.
“Chúng ta phải phá bỏ hàng rào ích kỷ. Italy đã làm điều đó một cách triệt để, Nhật Bản cũng gần như hoàn toàn. Tuy nhiên, Anh dường như miễn cưỡng hơn nhiều và đó là sai lầm, vì sự ích kỷ là kẻ thù tồi tệ nhất của các quốc gia,” ông Crosetto tuyên bố. Mặc dù vậy, ông không nêu cụ thể công nghệ nào mà phía Anh đang ngần ngại chia sẻ.
Bên cạnh việc chỉ trích Anh, Bộ trưởng Quốc phòng Italy cũng thể hiện lập trường cởi mở trong hợp tác quốc tế khi bày tỏ sự ủng hộ việc mời Arab Saudi tham gia chương trình GCAP. Ông xem đây là minh chứng cho khả năng mở rộng hợp tác quốc phòng ra ngoài khuôn khổ châu Âu, sau thành công khi kết nạp Nhật Bản. Ông lưu ý rằng Arab Saudi có nhu cầu phát triển công nghệ và sở hữu nguồn lực tài chính dồi dào, có thể còn lớn hơn cả ba thành viên hiện tại cộng lại.
Phản ứng trước bình luận của ông Crosetto, Bộ Quốc phòng Anh đã đưa ra một tuyên bố mang tính ngoại giao, không trực tiếp giải quyết lời chỉ trích về việc chia sẻ công nghệ. Thay vào đó, London nhấn mạnh rằng GCAP là “ví dụ hàng đầu” về tính hiệu quả của các chương trình hợp tác quốc tế. “Chúng tôi đang cùng nhau xây dựng, phát triển các công nghệ và năng lực tiên tiến nhất về khoa học kỹ thuật. Chúng tôi sẽ hợp tác để đưa một trong những phi cơ hiện đại nhất thế giới bay lên bầu trời,” phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Anh cho biết.
Giới chức Nhật Bản hiện chưa đưa ra bình luận nào về phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Italy.
Dự án GCAP được xem là một chương trình cực kỳ phức tạp và tốn kém. Một báo cáo của Ủy ban Quốc phòng Hạ viện Anh công bố hồi tháng 1 cũng thừa nhận mục tiêu bay vào năm 2035 “không phải là dễ dàng” và cảnh báo các bên cần tránh lặp lại sai lầm từ các chương trình hợp tác trước đây.
Những bình luận của ông Crosetto cho thấy, bên cạnh những thách thức về kỹ thuật và tài chính, việc đảm bảo sự tin cậy và chia sẻ công bằng lợi ích cũng như công nghệ giữa các quốc gia đối tác sẽ là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của siêu dự án tiêm kích thế hệ 6 này.
Be the first to comment